Ενας μελαγχολικός τζέντλεμαν

Η κρίση που εγκυμονεί το κατώφλι της τρίτης ηλικίας, θα μπορούσε να πει κανείς... Ο,τι υπέστη ο Φίλιπ Ροθ γύρω στα πενήντα πέντε φαίνεται πως πιάνει στο αγκίστρι του και τον προσηνή διοπτροφόρο άντρα που στέκεται όρθιος με φόντο τα δεκάδες βιβλία της βιβλιοθήκης του, ατενίζοντας ένα μισοτελειωμένο μπουκάλι Τζόνι Γουόκερ, το αγαπημένο «δηλητήριο» του φίλου του (και εξίσου τρανού) Κρίστοφερ Χίτσενς. «Είναι δικό του», λέει. «Το κρατάει κάβα στο σπίτι μου. Τώρα, πλέον, πίνει συνήθως λίγο κρασί».

Ο Μακ Γιούαν είναι ήρεμος, γλυκομίλητος, με μια νωχελική πραότητα στις κινήσεις του. Καθώς μιλάει, όμως, θυμίζει όλο και πιο έντονα τον Μάικλ Μπίαρντ, τον φυσικό, τιμημένο με το βραβείο Νόμπελ ήρωα του τελευταίου του μυθιστορήματος, του Solar (εκδ. Πατάκη). Ο Μπίαρντ έχει χάσει από καιρό τη νεανική του φλόγα και αναμετράται με τις δάφνες του παρελθόντος του. Οχι ότι ο Μακ Γιούαν έχει φτάσει σε αυτό το σημείο, αλλά αποπνέει μια αδιόρατη θλίψη. Ισως έχει να κάνει με τα τραύματα και τις απώλειες των φίλων του. «Με σόκαρε ο θάνατος του Τζον Απ-ντάικ», λέει. «Ηταν πολύ καλός μου φίλος, είχαμε περάσει μία εβδομάδα μαζί σπίτι του το 2008, συζητώντας για βιβλία και συγγραφείς. Mε τις ώρες, ακατάπαυστα». Κάνει μια παύση για να φυλλομετρήσει τις Χήρες του Ιστγουικ, το σίκουελ των Μαγισσών, που δεν πρόλαβε να δει τυπωμένο ο Απντάικ. «Τι μένει άραγε από ένα συγγραφέα; Μόνον τα βιβλία του, αν είναι τυχερός».

Ο Ιαν Μακ Γιούαν διήγαγε μια έντονη, γεμάτη ζωή, βλέποντας από την ηλικία των είκοσι έξι τους κριτικούς να τον αποθεώνουν. Θα υπέθετε κανείς ότι ο προσωπικός βίος του ελάχιστα θα ενδιέφερε το σκανδαλοθηρικό Τύπο της Βρετανίας. Κι όμως, το επεισοδιακό διαζύγιο από την πρώτη του σύζυγο στα τέλη της δεκαετίας του ενενήντα και η ανακάλυψη ενός «χαμένου αδελφού» (ο οποίος, μάλιστα, έγραψε και βιβλίο) το 2003 τον έκαναν πρωτοσέλιδο σε εφημερίδες όπως η Sun.

Κατόπιν, ήρθε το πέρασμά του σε ένα πιο ευρύ κοινό, μέσα από τις κινηματογραφικές διασκευές των βιβλίων του, στις οποίες έδωσαν το «παρών» hot ονόματα, όπως η Κίρα Νάιτλι και ο Ντάνιελ Κρεγκ. Σήμερα, πάντως, φαίνεται πιο ήρεμος και ώριμος από ποτέ. Ο δεύτερος γάμος του είναι «απόλυτα πλήρης», όπως λέει, και ο ίδιος μοιάζει να θέλει να μεταφέρει όλη του την ενέργεια στο γράψιμο.

Και κάπως έτσι, φτάσαμε στο Solar. Οι Sunday Times το αποθέωσαν. «Ενα πραγματικά ηλιακού βεληνεκούς επίτευγμα», έγραψαν. Να, λοιπόν, μια ουσιαστική διαφορά από τον ήρωα του βιβλίου του: Eνώ ο Μπίαρντ, στερημένος από ιδέες και όρεξη για δουλειά, εξαργυρώνει τη φήμη του απαιτώντας υπερβολικές αμοιβές για τις διαλέξεις του και δανείζει το όνομά του σε επιστημονικά ιδρύματα, ο Μακ Γιούαν αφήνει τη μελαγχολία του να μετουσιωθεί σε δημιουργική δράση.

«Ο συγγραφέας δεν μπορεί να πάρει σύνταξη», λέει. «Το μόνο που έχει να κάνει, η μοναδική προσφορά στον εαυτό του και στην κοινωνία, είναι να γράφει. Αυτό θέλω να κάνω και εγώ. Βρίσκω εξαιρετικά γοητευτικό το να απασχολούμαι μέρες ή εβδομάδες με την επίλυση κάποιου στοιχείου στην πλοκή της ιστορίας μου. Δεν έχω κουραστεί καθόλου με τα χρόνια».

Ισως, λοιπόν, το Solar να σηματοδοτεί ένα νέο ξεκίνημα στην πλούσια διαδρομή του, το εναρκτήριο λάκτισμα μιας νέας φάσης. Αν, μάλιστα, αναλογιστεί κανείς ότι ο Απντάικ έγραψε τα Χωριά στα εβδομήντα του και ότι ο Ροθ πλησιάζει την όγδοη δεκαετία της ζωής του εκδίδοντας σταθερά ένα μυθιστόρημα κάθε χρόνο, τότε, ναι, δεν αποκλείεται και αυτός ο δαιμόνιος Βρετανός να έχει κρατήσει τα καλύτερα για την πιο ώριμή του φάση. «Θα ήταν ευλογία αυτό», λέει και καθώς ένα χαμόγελο διαγράφεται στο πρόσωπό του, όλη η μελαγχολία σβήνει σαν fade out από ταινία. ◉

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΔΑΝΔΟΛΟΣ
"Πηγή Εθνος.gr"