Ο Ιζνογκούντ {(Is-no-good) «ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΟΣ»} γεννήθηκε από τον σεναριογράφο Ρενέ Γκοσινί (René Goscinny) και τον σχεδιαστή Ζαν Ταμπαρί (Jean Tabary). Το όνομα της σειράς είναι λογοπαίγνιο στην αγγλική γλώσσα (η λέξη Ιznogoud είναι γαλλική προφορική έκδοση της φράσης He is no good) και ανήκει στον κεντρικό χαρακτήρα της. Η σειρά έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες, συμπεριλαμβανομένων και των ελληνικών.
Η ανατολίτικη αύρα, οι εξωτικοί ρυθμοί, τα αμύθητης αξίας παλάτια, τα μαγικά χαλιά, τα χαρέμια, τα τζίνι, και οι φακίρηδες συνθέτουν το παραμυθένιο σκηνικό στο οποίο εκτυλίσσεται η δράση του Βεζίρη που, παρ' όλες τις μηχανορραφίες του, καταλήγει πάντα να αγναντεύει το όνειρο του Χαλίφη από... μακριά! Οσο για το όνομα της σειράς είναι ένα έξυπνο λογοπαίγνιο που «παντρεύει» την αγγλική γλώσσα με την γαλλική γλώσσα:Ιz-no-goud είναι η γαλλική προφορική έκδοση της φράσης He is no good που σημαίνει «δεν είναι καλός».
Για τους φίλους των κόμιξ, το όνομα Ιζνογκούντ είναι θρυλικό. Αν και είναι λιγότερο δημοφιλής τόσο από τον «Αστερίξ», όσο και από τον «Λούκι Λουκ», ο θρυλικός πια Βεζύρης είναι αποφασισμένος να ξεπεράσει κάθε όριο προκειμένου να καθίσει στον θρόνο του χαλίφη. Είναι ένας σπαραχτικά αστείος, μα και σκοτεινός ταυτόχρονα χάρτινος ήρωας, πνευματικό «παιδί» της συνεργασίας του κειμενογράφου των «Αστερίξ» και «Λούκι Λουκ» Ρενέ Γκοσινί και του σχεδιαστή Ζαν Ταμπαρί.
Γεννημένος στην Στοκχόλμη το 1930 (5 Μαρτίου), ο Ταμπαρί παρουσίασε για πρώτη φορά δημοσίως σκίτσα του το 1956. Τα φιλοξένησε το περιοδικό Vaillant.
Δυο χρόνια αργότερα δημιούργησε τον ήρωα Totoche και τους φίλους του ενώ η έναρξη της συνεργασίας του με τον Γκοσινί χρονολογείται στις αρχές της δεκαετίας του 1960 στο κόμιξ «Valentin».
Ας ρίξουμε, όμως, μια ματιά στην ιστορία. Τα γεγονότα λαμβάνουν μέρος κυρίως στη Βαγδάτη, αλλά και στις γύρω περιοχές, ενώ δεν λείπουν καθόλου και τα ταξίδια μέσα στο χρόνο. Ο Ιζνογκούντ είναι ο Μεγάλος Βεζίρης του χαλιφάτου και ο δεύτερος στην ιεραρχία στο Χαλιφάτο της Βαγδάτης. Πρώτος είναι ο χαλίφης Χαρούν Ελ Poussah (Haroun El Plassid στα αγγλικά, ένα λογοπαίγνιο για τον ιστορικό Χαλίφη, Χαρούν αλ Ρασίντ). Ο μοναδικός σκοπός της ζωής του κακού Βεζύρη Ιζνογκούντ είναι να ανατρέψει τον Χαλίφη και να πάρει αυτός τη θέση του ως ηγεμόνας του χαλιφάτου.
Αυτό, ιδιαίτερα συχνά, εκφράζεται στο περίφημό του σλόγκαν: «Θέλω να γίνω Χαλίφης στη θέση του χαλίφη" ("je veux devenir Calife à la Place du Calife"), το οποίο έχει πια περάσει στην καθημερινή γαλλική γλώσσα σαν ένα μότο, για να χαρακτηρίσει τους υπερβολικά φιλόδοξους ανθρώπους, που επιθυμούν να γίνουν επικεφαλείς στον τομέα τους.
Ο Ιζνογκούντ έχει στο πλάι του έναν πιστό και ελαφρώς ηλίθιο (αν και όχι και τόσο ηλίθιο μερικές φορές) βοηθό, ονόματι Μπλιαχ Χαχάτ (Dilat Larat στο πρωτότυπο), ο οποίος τον βοηθά στην προσπάθεια εκπλήρωσης των σχεδίων του.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ιστορίας είναι όταν ο... Μεγάλος Βεζύρης ανακαλύπτει τον "Δρόμο για το πουθενά. (Road to Nowhere)". Έναν δρόμο που οδηγεί μόνο πίσω στην αρχή από που ξεκινάει κανείς και οδηγεί πάλι και πάντα στο ίδιο σημείο. Ο Βεζύρης επινοεί μια πλοκή για να δελεάσει τον Χαλίφη ώστε να τον οδηγήσει εκεί κι έτσι να μείνει αιώνια παγιδευμένος, άρα να γίνει αυτόματα χαλίφης στη θέση του χαλίφη.
Στον ενθουσιασμό του με αυτήν την προοπτική και για να ολοκληρώσει τάχυστα την αποστολή της ζωής του, ο κακός Βεζύρης ξεχνά ότι χρειάζεται και μια έξοδο για τον εαυτό του. Όπως, άλλωστε σε κάθε Iznogoud ιστορία ο μεγάλος Βεζύρης τελικά αποτυγχάνει, και ο καλός και αθώος χαλίφης συνεχίζει τις ένδοξες ημέρες της βασιλείας του.
Goscinny και Tabary κατά καιρούς κάνουν και οι ίδιοι εμφανίσεις εντός των κειμένων. Σε ένα επεισόδιο, ο Tabary χρησιμοποιεί μια μαγική στιγμή -που ταξιδεύει μέσα σε μια ντουλάπα για να βοηθήσει Iznogoud. Σε ένα άλλο επεισόδιο, ο Iznogoud παίρνει ένα μαγικό ημερολόγιο που του επιτρέπει να ταξιδεύει στο χρόνο, μέσα από τα σκισίματα στις σελίδες του. Αυτός όμως, σχίζει πάρα πολλά και μεταφέρεται έως τον 20ο αιώνα, μέσα στο στούντιο του Tabary.
Άλλοι χαρακτήρες περιλαμβάνουν τον Sultan Pullmankar (Σουλτάν Λεωφορείον στα αγγλικά), το γείτονα του χαλίφη, που περιγράφεται ως ένα ευαίσθητο άνθρωπο με έναν ισχυρό στρατό. Ο Iznogoud προσπαθεί συχνά να προκαλέσει τον Pullmankar, να θυμώσει με τον Χαλίφη, ώστε να κινήσουν μεταξύ τους πόλεμο και να επωφεληθεί ο μεγάλος Βεζύρης. Ωστόσο, ο Pullmankar, ποτέ δε θυμώνει με τον χαλίφη, παρά μόνο με Iznogoud.
Η αξέχαστοι πειρατές του Αστερίξ (με επικεφαλής τον αρχηγός τους) κάνουν μια σύντομη εμφάνιση στο κόμικ ένα καρότο για Iznogoud.
Η Prix Iznogoud (Iznogoud Award) δημιουργήθηκε το 1992 και απονέμει κάθε χρόνο ένα βραβείο σε «μια προσωπικότητα που παρέλειψε να λάβει τη θέση του χαλίφη", επιλέγοντας μεταξύ εξέχουσων προσοπικοτήτων της Γαλλίας που έχουν μάλιστα, γνωρίσει πρόσφατα θεαματική αποτυχία. Το βραβείο έχει δοθεί σε διάφορες προσωπικότητες, μεταξύ των οποίων και του Εντουάρ Μπαλαντίρ (1995), του Νικολά Σαρκοζί (1999) και Jean-Marie Messier (2002).
Η κριτική επιτροπή με επικεφαλής τον πολιτικό André Santini , ο οποίος έδωσε το βραβείο για τον εαυτό του μετά την αποτυχία να γίνει πρόεδρος του κόμματός του το 2004 στις περιφερειακές εκλογές
Η συνεργασία των Γκοσινί και Ταμπαρί είχε ως αποτέλεσμα μια σειρά κόμικ με πολύ έξυπνα σενάρια, αρκετά λογοπαίγνια και αναχρονισμούς, πολλή χιουμοριστική διάθεση και μια προσωπική ιδιαιτερότητα στα σκίτσα. Στην προσπάθειά του να γίνει χαλίφης της Βαγδάτης, ο Ιζνογκούντ επιστρατεύει μάγους, τζίνι, στρατιώτες, χαλιά, μαγικά φίλτρα και λυχνάρια, έως και ανθρώπους που έφτασαν από το μέλλον.
Όλα τα χαρακτηριστικά που έκαναν διάσημο το ταλέντο του Γκοσινί στο Αστερίξ εμφανίζονται και στο κόμι του Ιζνογκούντ.
Μετά το θάνατο του Γκοσινί το 1977, ο Ταμπαρί αποφάσισε να συνεχίσει μόνος του τη σειρά. Η κυριότερη διαφορά σε σχέση με το παρελθόν, αφορά το μέγεθος των ιστοριών. Ενώ ο Γκοσινί έγραφε πολλές μικρές ιστορίες για κάθε τεύχος (περίπου 4), ο Ταμπαρί άρχισε να δημιουργεί μία μεγάλη ιστορία σε κάθε τεύχος, πιο πολύπλοκη σεναριακά, αλλά και σχεδιαστικά. Η σειρά συνεχίστηκε κι έφτασε στο τεύχος 27 το 2004.
Στις 18 Αυγούστου του 2011, ο γεννημένος στην Στοκχόλμη το 1930 Jean Tabary, άφησε την τελευταία του πνοή. Ένας από τους μεγαλύτερους εκπροσώπους της έκρηξης της Βέλγο – Γαλλικής σκηνής κόμικς, δεν είναι πια κοντά μας. Ούτε αυτός, ούτε το καταπληκτικό του χιούμορ. Έμειναν πίσω του όμως οι χαρισματικές αυτές φιγούρες ηρώων όπως του Ιζνογκούντ, για να κρατούν ζωντανό στα μάτια το όραμα και την μαγεία αυτού του δημιουργού.
Η κινηματογραφική ανάπλαση του «Ιζνογούντ» με ζωντανούς ηθοποιούς έγινε πραγματικότητα το 2005. Ο σκηνοθέτης Πατρίκ Μπραουντέ επινόησε μια νέα ιστορία έχοντας διαβάσει με μεγάλη προσοχή όλα τα τεύχη του κόμιξ. Ενώ υπήρχαν πολλές μικρές ιστορίες, το σύνολό τους δεν μπορούσε να συστήσει μία ολόκληρη ταινία. Οι δημοφιλείς Γάλλοι κωμικοί Μικαέλ Γιουν και Ζακ Βιγιερέ πλάθουν ένα συμπαθέστατο ντουέτο ως Βεζύρης και Χαλίφης αντιστοίχως ενώ στην ταινία έμφαση δίδεται και σε δευτερεύοντες ήρωες, όπως ο σουλτάνος Πουλμανκάρ και ο φακίρης Χουντεκάν. Ο σκηνοθέτης πρόσθεσε ένα τζίνι παραπάνω και ανέπτυξε περισσότερο τους θηλυκούς χαρακτήρες (οι οποίοι απουσιάζουν από τα κόμιξ). Μια από αυτές είναι η πριγκίπισσα Πριτιουμάν (γαλλική προφορά του «Pretty woman») την οποία ο Ιζνογκούντ ερωτεύεται όταν την βλέπει έτοιμη να πουληθεί σε ένα σκλαβοπάζαρο.
Κατάλογος των τευχών που κυκλοφορούν στα ελληνικά
1. Ο μεγάλος βεζίρης Ιζνογκούντ
2. Οι συνωμοσίες του μεγάλου βεζίρη Ιζνογκούντ
3. Οι διακοπές του χαλίφη
4. Αστράκια για τον Ιζνογκούντ
5. Ιζνογκούντ ο απαίσιος
6. Ο μαγικός υπολογιστής
7. Ένα καρότο για τον Ιζνογκούντ
8. Η μέρα των τρελλών
9. Το μαγικό χαλί
10. Ο μαινόμενος
11. Το κεφάλι του Τούρκου του Ιζνογκούντ
12. Μια νεράιδα για τον Ιζνογκούντ
13. Θέλω να γίνω χαλίφης στη θέση του χαλίφη
14. Ο συνένοχος του Ιζνογκούντ
15. Ο Ιζνογκούντ επιτέλους χαλίφης
16. Ο Ιζνογκούντ και οι γυναίκες
17. Η επέτειος του Ιζνογκούντ
18. Τα παιδικά χρόνια του Ιζνογκούντ
19. Η παγίδα της σειρήνας
20. Οι επιστροφές του Ιζνογκούντ
21. Οι εφιάλτες του Ιζνογκούντ - ΤΟΜΟΣ 1
22. Οι εφιάλτες του Ιζνογκούντ - ΤΟΜΟΣ 2
23. Οι εφιάλτες του Ιζνογκούντ - ΤΟΜΟΣ 3
24. Οι εφιάλτες του Ιζνογκούντ - ΤΟΜΟΣ 4
25. Ποιος σκότωσε το Χαλίφη;
26. To συμπαθητικό τέρας
27. Το λάθος του προγόνου
Η Ιστορία δημοσιεύσεων
Η σειρά έκανε το ντεμπούτο του στο περιοδικό comics Record στις 15 Ιανουαρίου 1962, υπό τον τίτλο «Οι περιπέτειες του Χαλίφη Χαρούν Ελ Πουσάχ» Les Aventures du Calife Haroun El Poussah.
Τελικά αναγνώρισαν ότι το κακό του χαρακτήρα στήριξης στον αθώο και μηλίχειο Χαλίφη, θα έπρεπε να είναι και το επίκεντρο της στορίας κι έτσι μετονομάστηκε σε Iznogoud. Το 1968, άρχισε και πάλι σειριακή δημοσίευση στο περιοδικό του Goscinny Pilote.
Ο Goscinny με απότομη σατιρική γραφή κρατά την επαναλαμβανόμενη μορφή των ιστοριών συνεχώς φρέσκια, κάνοντας τον Iznogoud ένα από τους πιο δημοφιλείς αντι-ήρωες στον κόσμο. Οι δεξιότητες του Goscinny με λογοπαίγνια, που έκανε διάσημο τον Αστερίξ , είναι επίσης εμφανής με όλα τα στοιχεία του και στις ιστορίες του Iznogoud.
Τα περισσότερα από τα λογοπαίγνια στην αρχική γαλλική γλώσσα βγάζουν ελάχιστο νόημα αν μεταφράζεται άμεσα στα Αγγλικά, απαιτώντας έτσι από τους μεταφραστές ( Anthea Bell και Derek Hockridge) να βρουν δημιουργικές λύσεις και ισοδύναμα λογοπαίγνια, κρατώντας όμως, παράλληλα και το πνεύμα του αρχικού κειμένου.
Το 1987 εμφανίζεται ένα παιχνίδι που παράγεται από την εταιρία Infogrames με τίτλο Iznogoud.
Η σειρά προσαρμόστηκε σε ταινία κινουμένων σχεδίων το 1995 με ένα καρτούν καθώς και σε τηλεοπτική σειρά .
Η σειρά Iznogoud κόμικς μεταφράστηκε πρώτη φορά στα αγγλικά το 1970. Σε αντίθεση με τη γαλλική έκδοση τίτλου «Χαρούν Ελ-Plassid», άλλαξε από το χαλίφη σε Σουλτάνο, ώστε να μη διαταραχθεί η βρετανική μουσουλμανική κοινότητα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου