Η σιωπή των... κωφών!

To σύνθημα σε κάποιον αθηναϊκό τοίχο που έγραφε: «πουλημένοι αριστεροί, βολεμένοι και κουφοί», είναι σήμερα πιο επίκαιρο από ποτέ.
Το φεουδαρχικό καθεστώς της σημερινής κοινωνίας από τη νέα τάξη πραγμάτων προτάσει το στήθος του μπροστά μας. Ατσάλινο, αστραφτερό, κρύβει τον ήλιο. Ο καπιταλισμός, πιο θυριώδης από ποτέ, είναι έτοιμος να κατασπαράξει τους πάντες και τα πάντα στο διάβα του. Το αντίπαλο δέος, αν μπορεί κάποιος να του δώσει αυτόν το χαρακτηρισμό, πολύ απλά δεν υπάρχει. Η αριστερά των αγώνων, της θυσίας, των ανθρώπων που αποτελούσαν εφαλτήριο για γενιές και γενιές ανθρώπων εγκαταλείφθηκε. Οι κραυγές αγωνίας από ανθρώπους-ινδάλματα στην κοινωνική, την καλλιτεχνική και εννίοτε την πολιτική ζωή του τόπου μας, δεν υπάρχουν πια. Θαρρεί κανείς πως εξαφανίστηκαν. Δεν υπάρχουν ή, μήπως δεν μιλούν; Δεν κραυγάζουν;
Η ελπίδα του σύγχρονου κόσμου δεν πρέπει να απαιτεί τη λύση έτοιμη σαν μασημένη τροφή. Απαιτεί, όμως, να βρίσκεται εκεί, απέναντι. Να υπάρχει. Να αντιστέκεται στο σύστημα. Η σιωπή όλων, όσων μπορούν να φωνάξουν, απλά παρατείνει την αγωνία και την απελπισία των πολλών σκεπτόμενων ανθρώπων. Κι αυτό, η σιωπή δηλαδή, ίσως να είναι και η πιο μεγάλη και βαθιά κρίση που μαστίζει τις δύσκολες αυτές ημέρες τον τόπο μας.
Την ημέρα της παρέλασης, κάποια παιδιά στη Σύρο, γύρισαν με αποστροφή το κεφάλι τους στα... τιμώμενα πρόσωπα της εθνικής επετείου στην πρόχειρα στημένη εξέδρα των επισήμων. Σίγουρα, αυτά, δεν ήταν οπαδοί κόμματος, όπως έχουν βρει και τα φορτώνουν κάποιοι από τους κυβερνώντες. Τα παιδιά σχολείου, αντιλαμβάνονται την πραγματικότητα καλύτερα από τους «ανθρώπους χωρίς φωνή» αυτής της χώρας. Ίσως, γιατί ακόμα δεν πληρώνονται. Δεν είναι μέρος της παραγωγικής διαδικασίας. Η' μήπως γιατί απλά τολμάνε;
Χωρίς, λοιπόν αυτά τα παιδιά, να πουν ούτε μια λέξη, έκαναν μια πράξη απέναντι σ’ αυτό που όλοι ξέρουμε και υπάρχει γύρω μας. Εμείς, αλήθεια, τι κάνουμε;
Γιατί πιστεύουμε πως όλοι αυτοί που βρίσκονται στην εξουσία για να διοικούν είναι οπωσδήποτε «γίγαντες»; Μας έχει πει κανείς ότι δεν είναι «νάνοι»; Δεν το βλέπουμε κάθε μέρα, πόσο «λίγοι», πόσο ανεπαρκείς είναι αυτοί οι άνθρωποι; Τι είναι, τελικά, αυτό που εμποδίζει τον κόσμο να δείξει τις απαιτούμενες αντιστάσεις; Δε γνωρίζουμε όλοι το έλλειμα δημοκρατίας; Δε γνωρίζουμε όλοι το ψέμα; Μήπως δε γνωρίζουμε όλοι τα προβλήματα; Δε γνωρίζουμε την αλήθεια; το έλλειμα της ηθικής; Γιατί φοβόμαστε αλήθεια όλοι μας να αντιμετωπίσουμε αυτά τα προβλήματα;
Μα, απλούστατα η σιωπή αυτών που θα έπρεπε κανονικά να είχαν τα... κότσια, να σταθούν απέναντι. Να βρεθούν μπροστάρηδες στον αγώνα. Κι αυτή η επισήμανση πρέπει να χρεωθεί κατά 100% στους πολιτικούς μας. Κατάφεραν και διέλυσαν, έφθειραν και φύμωσαν αυτούς που έπρεπε. Η δουλίτσα, το μεροκάματο, η διατριβή, η θεσούλα, η συναλλαγή μας με το δήμοσιο. Το βόλεμά μας, κατά το κοινώς λεγόμενον.
Μόνο η σάτιρα μπορεί και κρατά ακόμα κάποια στάση απέναντι σε αυτή τη λαίλαπα. Κι ο κόσμος ευτυχώς ανταποκρίνεται. Παρά το γεγονός, πως και εδώ κάποια "ξεφτέρια" θεωρούν πως πρέπει να υπάρχουν όρια. Όρια; Τι όρια; Να σατιρίζουμε τους άλλους και όχι τους δικούς μας; Να σατιρίζουμε με το γάντι; Να ρωτάμε πριν σατιρίσουμε; Κι εδώ όρια; Στην καλλιτεχνική έκφραση; Στη δημιουργική φαντασία; Στο γέλιο; Στην ανάγκη του καλλιτέχνη και του κόσμου να επικοινωνήσουν; Που ακριβώς πρέπει να βάλουμε –και εδώ- διόδια;
Πόσο ανήθικος, πραγματικά, θα είμαι, αν δε μπορώ να έρθω σε ρίξη με αυτά τα πράγματα; Θέλω να θυμηθώ έναν άνθρωπο, πρώην βουλευτή του ΠΑΣΟΚ. Τον Βασίλη Οικονόμου. Τον είχα γνωρίσει στην εφηβική μας ηλικία να τρέχει σαν τρελός για το κόμμα του. Δεν "κορόιδευα" τον ίδιο, αλλά μάλλον αυτή την άσβεστη λαχτάρα του για τον πολιτικό κόσμο και ό,τι στα μάτια μου αυτή εκπροσωπούσε. Τον έχασα μετά τις σπουδές μας και ξαφνικά εμφανίστηκε μπροστά μου στην οθόνη μιας τηλεόρασης να λέει ένα βροντερό ΟΧΙ στο μνημόνιο, που επέβαλε στη χώρα το κόμμα του και να καταστρέφει με μια του μόνο λέξη που την απάρτηζαν μόλις τρία γράμματα της ελληνικής αλφαβήτου μια, ίσως, λαμπρή πολιτική καριέρα. Ξέρετε γιατί πιστεύω εγώ πως είπε όχι ο Βασίλης; Γιατί και η δική του η μητέρα ήταν μοδίστρα, όπως και η δική μου. Γιατί, και η δική μου η γενιά έχει φιλότιμο, που μάλιστα της περισσεύει κι ας μην έφτασε ποτέ να κάνει ένα «πολυτεχνείο», όπως η προηγούμενη. Γιατί, το ήθος δεν έχει να κάνει σε τίποτε ούτε με κόμματα (κυρίως), ούτε με την εξουσία. Έχει να κάνει με τον άνθρωπο, τις αξίες του και το τι αντιπροσωπεύει αυτός στη ζωή του. Ξαφνιάστηκα, χάρηκα.
Δεν σας κρύβω πως συγκινήθηκα από αυτή την πράξη του Βασίλη. Αν ποτέ τύχει και διαβάσει αυτές τις γραμμές, ας με συγχωρήσει που δεν τον ψήφισα ποτέ, αλλά και ότι τον αναφέρω με το μικρό του όνομα και δεν τον προσφωνώ σαν κύριο Οικονόμου. Δεν μου βγαίνει. Δάκρυσα. Ήταν, για μένα, η μοναδική ξεκάθαρη πολιτική πράξη αντίστασης που έχω δει στην πολιτική ζωή της χώρας, μετά τον περίφημο «χαιρετισμό» που έκανε ο, συντοπίτης μου, πρώην πρόεδρος της δημοκρατίας Κωστής Στεφανόπουλος, στον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ Bill Clinton κατά την επίσκεψή του στην Ελλάδα. Εντελώς κατά τύχη πριν λίγες ημέρες βρήκα από έναν κοινό μας φίλο το τηλέφωνό του. Μιλήσαμε για λίγα λεπτά και απλά τον ευχαρίστησα γι' αυτή του τη στάση στα κοινά πράγματα της χώρας πλέον κι όχι της πρώιμης νιότης μας.
Μια δεύτερη γνωριμία που με σημάδεψε ήταν ένας άλλος Βασίλης. Ο ΝΤΟΠΕΡΜΑΝ. Με τον Βασίλη τον Γαλούπη είμαστε από παιδιά μαζί. Σπουδάσαμε και δουλέψαμε παρέα στο ραδιόφωνο και στην εφημερίδα. Έκανε πυγμαχία πιτσιρικάς και ασχολήθηκε με τα βαρέα αθλήματα. Η ομοσπονδία της άρσης βαρών, τότε που ανέλαβε και "σήκωσε" στις πλάτες του το συγκεκριμένο ρεπορταζ στον "ΦΙΛΑΘΛΟ", κυριολεκτικά «πέταξε». Η επίσημη αγαπημένη των ελλήνων. Ο φίλος μου ήταν στις δόξες του και χαιρόμουν γι' αυτόν. Όταν, όμως, έμαθε όλο το σάπιο σύστημα και τη δράση του, δε χρειάστηκε να το σκεφτεί και πολύ. Ήρθε σε ρίξη με όλους που έλεγαν πως ήταν φίλοι του και δικαιώθηκε. Χρόνια αργότερα τα σκάνδαλα για το ντοπινγκ σε αθλητές τον δικαίωσαν κι ας ήταν τελείως, μα τελείως μόνος του.
Τότε, τον παρακολουθούσα -πραγματικά συγκινημένος- να παίρνει το ρίσκο μιας ενδεχόμενης καταστροφής. Θα πει κανείς πως αυτή ήταν η δουλειά του. Ναι! Αυτό είναι αλήθεια. Όμως, στις μέρες μας είναι ελάχιστοι όλοι όσοι κάνουν τη δουλειά τους. Κυρίως στους κόλπους της δημοσιογραφίας. Ακριβώς, το ρίσκο της δικής του καταστροφής ήταν πράγματι η δουλειά του. Οι καινούργιοι φίλοι του, ο λαμπρός κόσμος που ξεβόλευε με την πέννα του. Ο Βασίλης ήταν τότε απλά ένα παιδί από την επαρχία που δε σιώπησε σε αυτά που έβλεπε. Κι όλοι μας, πιστεύω, πως έχουμε πολλά και τρανά παραδείγματα γύρω μας από τέτοιους ανθρώπους, που απλά δε σιώπησαν.
Οι δύο εν λόγο κύριοι, φυσικά δεν είναι οι μόνοι που έκαναν κάτι τέτοιο. Απλά, για μένα είναι απτά παραδείγματα, που τα είδα να συμβαίνουν μπροστά στα μάτια μου. Εύχομαι καλό κουράγιο και στους δύο στους αγώνες που έχουν εμπρός τους.
Τέλος, άλλος ένας άνθρωπος που παρακολουθώ με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τον τελευταίο καιρό είναι ο καθηγητής φιλοσοφίας κος Χρήστος Γιανναράς. Θα πούμε πολλά και ενδιαφέροντα για τον κύριο καθηγητή προσεχώς, όπως και για άλλους, ελπίζω πολλούς.
Κατά τα άλλα... ΣΙΩΠΗ. Προς το παρόν τουλάχιστον. Αλλά γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο είμαστε εδώ. Για να αθρώσουμε λόγο. Να σταθούμε απέναντι. Από το να καθόμαστε αναπαυτικά στον καναπέ μας απέναντι στην οθόνη μιας τηλεόρασης, μπορεί να είναι καλύτερα.


Γιώργος Καϊάφας